گزارش اقتصادی شاپرک، یک گزارش تخصصی مالی است که توسط «شاپرک» به صورت ماهانه منتشر می‌شود و حاوی اطلاعاتی از وضعیت پرداخت‌های الکترونیک کشور است.
اکثر مواقع برای درک اقتصاد و تحلیل شرایط سرمایه‌گذاری نیاز به دانستن مسائل پیچیده اقتصاد خرد و کلان نیست و با استفاده از روش‌های ساده می‌توان شرایط موجود را تحلیل کرد. یکی از این روش‌ها بررسی گزارشات مالی شاپرک است. در این مقاله به بررسی گزارش مهر ماه شاپرک می‌پردازیم.
نسبت ارزش تراکنش‌های شاپرک به نقدینگی
این شاخص نشان می‌دهد که صنعت پرداخت الکترونیک تا چه میزان در اقتصاد ملی نقش داشته و چقدر در تسهیل مبادلات اقتصادی کشور موثر بوده است. برای بررسی نسبت ارزش تراکنش‌های شاپرک به نقدینگی، درصدی از نقدینگی که به صورت الکترونیکی پرداخت شده، محاسبه می‌شود.
بررسی ارزش تراکنش‌های شاپرک و GDP در طول زمان
بر اساس انتظارات و در حالت عمومی، رابطه مستقیمی بین تقاضا در دوره مشخص و مبلغ پرداخت‌های صورت گرفته در آن دوره وجود دارد؛ چرا که بهای کالای مورد تقاضا به صورت الکترونیکی و یا نقدی پرداخت می‌شود. از سوی دیگر عواملی از قبیل تورم، نرخ بهره، رکود و رونق اقتصادی، اوضاع سیاسی و سایر عوامل بر تقاضا، عادات و رفتار مصرفی آحاد جامعه اثرگذار است. به عنوان مثال در یک اقتصاد رکودی، با کاهش تقاضا و خرید کالاها و خدمات، انتظار بر آن است که پرداخت وجوه چه به صورت نقدی و چه به صورت الکترونیکی در مجموع کاهش یابد. به عبارت دیگر روند ارزش پرداخت‌های الکترونیک کارتی، به تنهایی عملکرد شرکت شاپرک و یا اعتماد افراد جامعه به صنعت پرداخت الکترونیک کارتی را نشان نداده و لازم است بررسی ارزش تراکنش‌های کارتی را با توجه به وضعیت سیکل‌های تجاری و دوره‌های رکود و رونق اقتصادی کشور و نسبت به تولید ناخالص داخلی مورد تحلیل قرار داد.
ارزش تراکنش‌های شاپرک و GDP
ارزش تراکنش‌های شبکه پرداخت الکترونیک کارتی و GDP ، معیاری جهت نشان دادن گستره فعالیت شبکه شاپرک با توجه به اندازه اقتصاد ملی است. این آمار در طول زمان در جدول زیر ارائه شده است. ارقام این جدول با توجه به تغییر سال پایه محاسبه GDP از سال 1383 به سال 1390 توسط بانک مرکزی ج.ا.ا. مورد بازنگری قرار گرفته است و دلیل وجود اختلاف در GDP اعلام شده در شماره‌های گذشته گزارش اقتصادی شاپرک با این گزارش نیز همین مهم است.
آمار عملكردی شاپرک
در این بخش، عملکرد شاپرک به لحاظ تعدادی و ارزشی و نیز رشد اسمی و حقیقی آن، نسبت تراکنش‌های هر یک از ابزارهای پذیرش و سهم هر یک از انواع خدمات پرداخت الکترونیک کارت (خرید کالا و خدمات، پرداخت قبض و خرید شارژ تلفن همراه و مانده‌گیری) با ارائه شاخص‌هایی بررسی می‌شود.
آمار تعداد و ارزش تراکنش‌های شاپرک
در مهر ماه 1401 بالغ بر 3/711 میلیون تراکنش با ارزش 7/052 هزار میلیارد ریال در شبکه الکترونیک پرداخت کارت پردازش شده که نسبت به شهریور ماه رشد 4/24- درصدی در تعداد و 2/14- درصدی در ارزش ریالی داشته است. در جدول زیر آمار تعداد و ارزش تراکنش‌های شاپرک در مهر ماه 1401 و درصد تغییرات آن نسبت به ماه گذشته درج شده است.
عملكرد شبكه شاپرک در توزیع ابزار پذیرش
سوئیچ شرکت شبکه الکترونیکی پرداخت کارت (شاپرک) سه نوع «ابزار پذیرش اینترنتی»، «ابزار پذیر ش موبایلی» و «ابزار پذیرش کارتخوان فروشگاهی» را پشتیبانی می‌نماید که در این بخش تعداد هر یک از این ابزارها، در کنار سایر عوامل نظیر تعداد تراکنش، دسترسی و توسعه شبکه پرداخت الکترونیک کارتی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در مبحث بررسی تعداد ابزارهای پذیرش، به جهت قیاس بهتر و تحلیل دقیق‌تر، از تعداد ابزار «فعال سیستمی» استفاده شده است.
بر اساس جدول زیر تعداد ابزارهای شاپرکی در مجموع نسبت به شهریور ماه رشد 3/30 درصدی را تجربه نموده‌اند که به نظر می‌رسد سبب این تغییر، افزایش 3/11 درصدی تعداد ابزار کارتخوان فروشگاهی است. ابزارهای پذیرش اینترنتی در مهر 1401 نسبت به شهریور ماه رشد 7/88 درصدی را تجربه نموده‌اند و تعداد ابزار پذیرش موبایلی نیز در مدت مشابه با کاهش 2/24- درصدی همراه بوده است. در ادامه آمار سهم بازار هر یک از ابزارها در جدول ارائه شده است.
عملكرد هر ابزار پذیرش به لحاظ تعداد و مبلغ تراکنش‌ها
سهم تراکنش‌های هر یک از ابزارهای پذیرش نیز شاخص دیگری است که در شکل زیر نشان داده شده است. همانطور که مشخص است کارتخوان فروشگاهی با سهم 92/84 درصدی بیشترین تعداد تراکنش را در بین سایر ابزارهای پذیرش داشته است و ابزار پذیرش اینترنتی و ابزار پذیرش موبایلی به ترتیب در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
بیشترین سهم بازار تراکنش‌های شاپرکی در اختیار ابزار کارتخوان فروشگاهی است. این در حالی است که عواملی مانند وجود محدودیت انجام تراکنش بر روی ابزار پذیرش موبایلی، تعداد بالای ابزار کارتخوان فروشگاهی، فراگیر بودن این ابزار، عدم نیاز این ابزار به تجهیزات مکمل دیگر نظیر کامپیوتر یا گوشی موبایل و عواملی از این دست را می‌توان از جمله عوامل تاثیر گذار بر تعداد تراکنش‌های ابزار پذیرش کارتخوان فروشگاهی دانست. این در حالی است که به منظور استفاده از ابزار پذیرش اینترنتی، به بستر اینترنتی امن و در استفاده از ابزار پذیرش موبایل به وجود دستگاه گوشی تلفن همراه نیاز است که ممکن است هنگام خرید در دسترس همگان قرار نداشته باشد.
امیدواریم این گزارش از پی فا برای شما مفید بوده باشد.
