شبکه الکترونیکی پرداخت کارت که به اختصار به آن شاپرک می گویند، یک شرکت فعال در زمینه ی تامین زیر ساخت شبکه بانکی و پرداخت الکترونیک مبتنی بر کارت در راستای سیاست های کلان پولی و اقتصادی بانک مرکزی است. این سامانه شبکه ای منسجم، واحد و مستقل از بانک ها ارائه نموده و تمامی امور مربوط به ارائه دهندگان خدمات پرداخت و تسویه با پذیرندگان را با یک الگوی کسب و کار مشخص به انجام می رساند.
شاپرک چیست؟
نظام پرداخت کارتی، نوعی نظام پرداخت است که با استفاده از ابزار کارت در تجهیز پایانه فروش الکترونیکی، امکان پرداخت وجه و خدمات را توسط خریدار به فروشنده، بدون توسل به ابزارهای نقدی میسر می‌سازد. سامانه شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی(شاپرک)، شبکه ای است که تمامی ارائه دهندگان خدمات پرداخت و پایانه های فروش آن ها را در نظامی یکپارچه گرد هم آورده و با مدیریت و نظارت متمرکز، کارایی و اثربخشی و امنیت شبکه پرداخت را ارتقا می‌بخشد. شاپرک تمهیدات لازم را برای اتصال مستقیم ارائه دهندگان خدمات پرداخت به زیرساخت های ملی پرداخت فراهم می‌آورد. شاپرک، به‌عنوان یک سامانه پیشرفته به منظور جمع آوری و مدیریت تراکنش های شبکه پرداخت و هدایت این تراکنش ها به سایرسامانه های ملی کشور مانند شبکه شتاب و شبکه بانکی کشورعمل می کند. چشم‌انداز و هدف شاپرک، جایگزینی تبادل الکترونیکی به جای تبادل فیزیکی پول است و مأموریت آن نیز اعمال وظایف حاکمیتی و نظارتی بانک مرکزی در زمینه استانداردسازی، توزیع مناسب و نظارت بر مبادلات الکترونیکی کشور در مراکز فروش کالا و خدمات می‌باشد. لذا این سامانه شبکه ای منسجم، واحد و مستقل از بانک‌ها ارائه نموده و تمامی امور مربوط به ارائه دهندگان خدمات پرداخت و تسویه با پذیرندگان را با یک الگوی کسب و کار مشخص به انجام می‌رساند. این سامانه مشابه با SEPA و INTERAC می باشد که در اروپا و کانادا هستند. سامانه شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی در مرداد ماه سال 1400، کدپستی مرتبط با بیش از 840 هزار پذیرنده فعال در شبکه پرداخت الکترونیکی کشور را بازبینی و تصحیح نموده است. در واقع در سال 1393، مسیر پرداخت اینترنتی از بانک ها و شتاب جداشد و به شبکه شاپرک انتقال یافت. طبق این تغییر تمام کسب و کار ها موظف هستند، مجوز کسب و نماد اعتماد الکترونیکی را دریافت نمایند. لازم به ذکر است که متولی اصلی نظارت بر تمامی پرداخت ها در ایران، بانک مرکزی است که به وسیله و کمک شبکه های شتاب و شاپرک بر آن ها نظارت می نماید. شبکه شتاب بر روی نقل و انتقال پول در سیستم بانکی و شبکه شاپرک نیز بر روی نقل و انتقال پول در شبکه شرکت های خدمات پرداخت نظارت دارند. البته که شاپرک، تراکنش های پذیرفته بر روی شبکه PSP (شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت الکترونیک) را ثبت می نماید، ولی تمامی تراکنش های شبکه بانکی از زیرساخت های شبکه شتاب عبور می کنند. به طور کلی شاپرک وظایفی دارد که به شرح زیر هستند:
– انتشار گزارش اقتصادی: شاپرک به منظور اطلاع رسانی در فضای پرداخت الکترونیک کشور، گزارش هایی را به صورت ماهانه، سالانه و چهار ساله منتشر می نماید.
– اعطای مجوز: شاپرک موظف است تا بعد از بررسی نکات لازم، به شرکت های پی اس پی و پرداخت یار مجوز دهد.
– خاتمه دادن به فعالیت درگاه پرداخت: در صورت روی دادن تخلف توسط درگاه پرداخت اینترنتی، شاپرک می تواند آن را غیر فعال و به فعالیتش پایان دهد.
سیکل تسویه حساب شاپرک چگونه است؟
شرایط و روش های تسویه حساب، همواره یکی از دغدغه های اصلی کاربران است. با توجه به سیستم شاپرک و بانک مرکزی، چنانچه پرداخت پیش از ساعت 23:45 انجام شده باشد پول بین ساعات 14:00 تا 14:30 روز بعد واریز خواهد شد. اما چنانچه پرداخت پس از ساعت 23:45 انجام شده باشد، تسویه حساب در ساعت 14:00 الی 14:30 دو روز بعد انجام خواهد شد و در صورتی که پرداخت در روز های پیش از تعطیلات انجام شده باشد، پول در اولین روز کاری واریز خواهد شد. پی فا، یک شرکت پرداخت یار است که کاملا مطابق با قوانین بانک مرکزی و شاپرک فعالیت می نماید. بنابراین تمامی تسویه ها مطابق با قوانین و سیکل های شاپرک انجام می گردد.
لازم به ذکر است که تسویه حساب پی فا در روز های تعطیل شامل دو مرحله است که به شرح زیر می باشد:
نخست پی فا درخواست شما را بررسی و تایید می نماید، سپس بانک مبلغ را تایید و به حساب شما واریز می کند. البته تمامی درخواست های تسویه حساب در تمامی روز های هفته، از سوی پی فا تایید می گردند. اما از سوی بانک تسویه حساب تنها در روز های غیر تعطیل به صورت پایا انجام می شود.
سیکل های گردش مالی شاپرک در سامانه پایا نیز به صورت زیر است:
خطا های شاپرک به چه معنا هستند؟
ممکن است به هنگام پرداخت با خطاهایی از سوی شاپرک مواجه شوید و معنای آن را متوجه نشوید. در ادامه به معرفی تعدادی از مهم ترین خطا ها و شرح آن ها پرداخته ایم:
سخن پایانی
شاپرک به عنوان واسطی میان بانک مرکزی و شبکه های بانکی و شرکت های ارائه خدمات پرداخت الکترونیک در نظر گرفته می شود. این شبکه در تلاش است تا به منظور افزایش امنیت تراکنش های مالی و جلب اعتماد عمومی، استاندارد سازی های لازم را انجام دهد. مجموعه ی پی فا، توانسته است با اخذ مجوز پرداخت یاری از سوی شرکت شاپرک، خدمات مبتنی بر درگاه پرداخت اینترنتی را به صورت هوشمند و امن در اختیار پذیرندگان قرار دهد.
