در این مقاله می خواهیم نگاهی جامع و کامل به وب 3 یا همان اینترنت غیر متمرکز نسل سوم بیندازیم. غیر ممکن است در دنیای سرشار از تکنولوژی زندگی بکنید و نام وب 3 را نشنیده باشید، در واقع اینترنت و وب به طرز شگفت انگیزی پیشرفت کرده است که با ظهور وب 3 این موضوع بیشتر نمایان شد. جالب است بدانید که در وب 3 بر خلاف نسل های گذشته یعنی وب 1 و وب 2 کاربران به طور کامل کنترل اطلاعات خود را به دست می گیرند که همین امر موجب افزایش حریم خصوصی می شود. لازم به ذکر است که وب 1 یک وب فقط خواندنی بود و وب 2 بر محوریت خواندن و نوشتن، این در حالی است که وب 3 وعده ی ارائه یک وب خواندنی و نوشتنی بدون واسطه را میدهد که همان اینترنت غیر متمرکز است. در ادامه برای درک این تکنولوژی در رابطه با تاریخچه تکامل اینترنت توضیح خواهیم داد.
تاریخچه تکامل اینترنت
اینترنت در دهه 70 میلادی و در هنگام درگیری ها و جنگ سرد بین آمریکا و روسیه اختراع شد. در آن سال ها آمریکا دارای رایانه متمرکزی بود که تسلیحات اتمی را کنترل می کرد ولی نگران این موضوع بود که طی یک حمله سیستم های آن ها غیر فعال شوند و از حمله آن ها جلوگیری شود، که در پی آن یک سیستم غیر متمرکز از چندین رایانه ایجاد کردند که در سراسر کشورشان توزیع شده بود. سپس در سال 1990 وب ایجاد شد، در واقع وب یکی از اولین کاربردهای اینترنت بود که به مردم اجازه می داد در مطالب جستجو کنند، البته که این ابزار به شدت تخصصی بود و معمولا توسط محققان استفاده می شد. اما این مسئله طولی نکشید و تقریبا پنج سال بعد وب 1 پا به عرصه گذاشت.
نسل های اول و دوم اینترنت
تقریبا با گذشت هر ده سال اینترنت وارد فاز جدیدی شده است. از وب 1 به وب 2 و در نهایت آخرین فازش وب 3. با این حال جالب توجه است که هیچ نهاد کنترل کننده واحدی در پشت این مراحل وجود ندارد.
وب 1
نسل اول اینترنت یا همان وب 1، نسلی بود که قطعا نسل جوانان امروزی از تصورش عاجز خواهند ماند و درکی از آن ندارند. وب یک زمانی بود که برای اتصال به اینترنت، دایل آپ لازم بود، همچنین باید تلفن ثابت را آزاد می کردید و زمان زیادی را منتظر می شدید تا اتصال برقرار شود. در آن زمان گوگل وجود نداشت و از مرورگرهایی مثل اینترنت اکسپلورر مایکروسافت برای سرچ مطالب و محتوا استفاده می شد.
وب 1 به صورت متن باز بود که همین امر موجب ایجاد کسب و کارهای زیادی نظیر آمازون و گوگل شد. همان طور که گفته شد وب 1 فقط به صورت خواندنی بود و کاربران نمی توانستند محتوایی یا کامنتی بارگذاری کنند.
وب 2
با ظهور نسل دوم اینترنت، وب از صرفا < کتابخانه بودن > خارج شد و قدم به عرصه ی ایجاد نامحدود ارتباطات و اشتراک گذاری بی مرز تصاویر و ویدئوها، گذاشت و سایت های جدیدی مانند فیسبوک، توییتر و یوتیوب به وجود آمدند. همین سایت ها فرصتی را ایجاد کردند که خود مردم بدون نیاز به داشتن مهارت و دانشی، به تنهایی صفحه وب ایجاد کنند و هر چه میخواهند به اشتراک بگذارند. در واقع این سایت ها منجر به محبوبیت وب شدند. اگرچه از معایب اصلی و بارز وب 2 می توان به، قرار دادن اطلاعات شخصی و حریم خصوصی کاربران دردست صاحبان پلتفرم های دیجیتال اصلی، اشاره کرد.
وب 3 چیست؟
تا اینجا باید به این پی برده باشید که وب متشکل از محتواهایی است که توسط من و شما ایجاد شده است. وب 3 گام جدیدی در تکامل اینترنت است که در آن داده ها و اطلاعات حریم شخصی کاربران تحت مالکیت هیچ سازمانی قرار نمی گیرند. یکی دیگر از امکانات نسل وب 3 ظهور DAPP یا همان اپلیکیشن غیرمتمرکز است. علاوه بر آن می توان گفت تمایز وب 3 با فاز های قبل از خود به واسطه ی فناوری جدیدی به نام بلاک چین ایجاد شده است که عملکرد شبکه به عنوان سیستمی نظیر به نظیر را میسر می سازد. به طور خلاصه وب 3 با خود سه تغییر چشمگیر به همراه خواهد داشت که عبارتند از ارائه خدمات بیشتر و جدیدتر بر بستر برنامه های غیر متمرکز، پول به جزئی از ویژگی های اصلی اینترنت تبدیل خواهد شد و همانطور که گفته شد کاربران کنترل کاملی بر اطلاعات، حریم و هویت خود خواهند داشت. وب 3 آینده ی اینترنت و زندگی بشری را خواهد ساخت.
مزایا و معایب وب 3
مزایا:
وب 3 دارای مزایا و ویژگی هایی هست که باعث بالا رفتن امنیت کاربران و همچنین سهولت استفاده شده است. از جمله این ویژگی ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هر فردی در شبکه توانایی استفاده از خدمات مربوطه را دارد و نیاز به گرفتن اجازه ای نیست.
- هیچ فردی توانایی محدودکردن دسترسی کاربران را ندارد.
- امکان ایجاد برنامه های غیرمتمرکز بر روی بستر بلاک چین وجود دارد.
- پرداخت ها نیز با استفاده از توکن های شبکه بلاک چین انجام می شود.
- کاهش هک شدن به دلیل غیرمتمرکز بودن داده ها.
- قابل اجرا بودن برنامه های وب 3 بر روی تمام دستگاه ها بدون پرداخت هزینه.
معایب:
مشکلاتی که وب 3 دارد عمدتاً مشابه مشکلات ارزهای دیجیتال و بلاک چین می باشند. لازم به ذکر است که وب 3 اگر قصد دارد که تمام کمال بر جای وب 2 بیاید باید عمده ی این مشکلات را رفع کند.
که از جمله ی این مشکلات و معایب می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
– در وب 3 سرعت تایید و ثبت تراکنش ها ( مانند بلاک چین ) پایین است که آن هم به دلیل غیر متمرکز بودن است.
– در نسل سوم وب برای استفاده از اپلیکیشن ها نیاز به اپلیکیشن های پیش نیاز دیگری است که نصب آن ها نیاز به تخصص و مطالعه دارد، به همین دلیل ممکن است که کاربران دیرتر با آن ارتباط برقرار کنند.
– اجرای وب 3 بر بستر بلاک چین منجر به این می شود که دولت ها نتوانند اطلاعات مربوط به جابجایی و مالکیت سرمایه را داشته باشند و بدیهی است که در مواردی از جمله شناسایی مجرمین و اطلاعات پرداخت مالیات، دچار مشکل شوند، لذا دور از انتظار نیست که با آن مخالفت داشته باشند.
وب 3 و ارزهای دیجیتال
در وب 3 ارزهای دیجیتال نقش ابزار پرداختی برای کاربران را ایفا می کنند. به این دلیل می توانیم رمز ارزها را محرک و سوختی برای وب 3 بنامیم. در اینترنت نسل سوم سیستمی طراحی و راه اندازی خواهد شد که شما در ازای دریافت خدمات و سیستم ها، ارز مجازی پرداخت خواهید کرد.
وب 3 و بلاک چین
بلاک چین از فناوری های حیاتی در راه اندازی وب غیر متمرکز است. واقعیت این است که بلاک چین تنها پلتفرمی برای جا به جایی ارزهای دیجیتال نیست، بلکه قابلیت های فراوانی دارد که از جمله ی آن ها، توانایی ذخیره سازی زمان و چیستی تراکنش ها است. می توان گفت، بهترین گزینه ی موجود برای تبادل اطلاعات مخصوصاً در سیستم های همتا به همتا، بلاک چین می باشد. جالب است بدانید که در این پلتفرم کاربران خودشان می توانند اپلیکیشن مورد نیاز خودشان را با توجه به ویژگی هایی که می خواهند، سفارشی سازی کنند.
وب 3 و اتریوم
همانطور که می دانید ارز دیجیتال اتریوم به عنوان دومین رمز ارز بزرگ دنیا شناخته می شود. در واقع به دلیل غیر متمرکز بودن و همچنین تکنولوژی فوق العاده آن، ارز دیجیتال اتریوم یکی از پرکاربرد ترین رمزارزهای وب 3 است.
وب 3 و DAPP ها
شاید برای شما سوال باشد که اپلیکیشن های وب 3 یا همان DAPP ها چگونه کار می کنند؟ اگر شما با بلاک چین آشنا باشید احتمالاً در رابطه با قرار دادهای هوشمند شنیده اید. به طور خلاصه قرار داد هوشمند یک توافق نامه ی نرم افزاری خود اجرایی است که روی بلاک چین ها اجرا می شود. بنابراین این قرار داد می تواند به راحتی و به صورت خودکار بررسی را انجام دهد و تراکنش را بین طرفین اجرا کند. این عمل نیز منجر به کاهش و یا حذف واسطه ها می گردد.
پروژه های وب 3
همانطور که گفته شد وب 3 نسل جدید اینترنت می باشد پس به طبع پروژه های جدید نظیر رمز ارزها را در بر می گیرد. در واقع بسیاری از ارزهای دیجیتال در همین حوزه فعالیت می کنند و مجموع فعالیت های آن ها منجر به تشکیل هر چه بهتر وب 3 می شود. این پروژه ها در بخش هایی مانند ذخیره داده ها، انتشار داده ها و اوراکل ها فعالیت می کنند. از جمله پروژه های برتر وب 3 می توان به موارد زیر اشاره کرد: ارزهای دیجیتال پولکادات، چین لینک، فایل کوین، تتا، هلیوم، گراف، آئودیوس.
متاورس و وب 3
در حال حاضر متاورس دنیای مجازی است که کاربران می توانند در آن اکثر فعالیت های دنیای واقعی را انجام دهند و با هزینه های کمتر تجربه های جدید کسب کنند. متاورس برای ایجاد سیستم مالی از بلاک چین استفاده می کند که با این تفاسیر می توانیم بگوییم که متاورس می تواند بخشی از وب 3 باشد زیرا تمامی ویژگی های آن را در بر می گیرد.
سخن پایانی
از روز ابتدایی وب با چالش های فراوانی رو به رو بوده است و همچنان این چالش ها ادامه دارند. وب 3 قابلیت رشد و همه گیری سریعی را دارا است و همانطور که گفته شد هم اکنون نیز پروژه های مختلف بلاک چینی در حیطه ی وب 3 فعال هستند ولی به طور کلی سیستم کاملی که بتوان به آن وب 3 گفت وجود ندارد. نسل سوم وب برای پیشرفت بیشتر نیاز به رعایت قانون و رفع مشکلات مالیاتی دارد در غیر این صورت دولت ها مانع از پیشرفتش خواهند شد.