قطعا تا به امروز چک کاغذی را مشاهده کرده‌اید. چک‌های الکترونیکی شکل دیجیتالی شده چک‌های کاغذی است. با توجه به مشکلاتی که تا به امروز در خصوص چک‌های کاغذی وجود دارد. از جمله، چک‌های برگشتی متعدد و … بانک مرکزی طی سال‌های اخیر در تلاش است تا با الکترونیکی کردن چک‌ها این مشکلات را کاهش دهد.
چک الکترونیکی چیست و چگونه کار می‌کند؟
چک الکترونیکی نسخه دیجیتالی شده چک کاغذی است و تمام قوانین و نکاتی که بر روی چک کاغذی اعمال می‌شود در آن نیز اجرا می‌شود. چک الکترونیکی با امضا الکترونیکی صادرکننده آن اعتبار می‌گیرد و مبلغ موردنظر به‌صورت الکترونیکی از حساب صادرکننده کسر و به حساب دریافت کننده واریز می‌شود. تمام اطلاعات، طبق قانون جدید چک داخل سامانه ثبت و به‌صورت خودکار بر روی چک ثبت می‌شود. تنها تفاوت چک الکترونیکی با چک کاغذی در سرعت، امنیت و دقت بالای آن است. بنابراین با بیان ساده، چک الکترونیک نوعی از چک است که کاملا بر بستر اینترنت راه‌اندازی می‌شود و تمام مراحل صدور چک، دریافت چک و تأیید اطلاعات آن و انتقال چک به شخص دیگر به‌صورت آنلاین اجرا می‌شود.
عملکرد چک الکترونیکی مانند چک کاغذی است. به این شکل که نویسنده‌ی چک، چک الکترونیکی را به کمک دستگاه‌های الکترونیکی می‌نویسد و سپس آن را به وسیله ترمینال‌های دریافت کننده به بانک‌ها واگذار می‌کند. اکنون دریافت کننده‌ها، چک الکترونیکی به اعتبار رسیده را در قالب سپرده به بانک‌های پرداخت کننده می‌سپارند. پس از تأیید، حساب مرتبط با چک شارژ می‌شود.
چک الکترونیکی صادر شده شامل اطلاعاتی نظیر موراد زیر است:
- دریافت کننده
- مبلغ
- تاریخ پرداخت
- اطلاعات حساب
چطور می‌توان پرداخت‌ها را با چک الکترونیکی انجام داد؟
چک‌های الکترونیکی از طریق اتاق‌های پایاپای اتوماتیک (AHC) قابل پرداخت هستند. کارتابلی در اختیار متقاضیان قرار داده می‌شود تا بتوانند درخواست چک الکترونیکی خود را ثبت کنند. پس از طی شدن مراحل صدور و تأیید، چک صادر شده در کارتابل دریافت کننده نمایش داده می‌شود. گیرنده چک میتواند درخواست پرداخت مبلغ تعیین شده در چک را بدهد یا آن را به فردی دیگر منتقل کند. تمام فرآیند مربوط به چک را می‌توان به‌صورت غیرحضوری از طریق سامانه الکترونیکی چک انجام داد.
چگونه درخواست صدور چک الکترونیکی دهیم؟
شما می‌توانید از طریق اینترنت بانک، همراه بانک، اپلیکیشن‌های مالی و نرم‌افزارهای بانکی وارد سامانه چک الکترونیکی شوید و به عنوان صادرکننده چک، در خواست صدور چک را همراه با اطلاعات گیرنده چک، در کارتابل خود در سامانه مورد نظر ثبت کنید. سپس داده‌ها به بانک منتقل می‌شود و توسط دریافت کننده بررسی و تأیید می‌شود تا چک در قالب سپرده در اختیار بانک پرداخت کننده قرار بگیرد.
مزایا و معایب چک الکترونیکی
از مزایای چک الکترونیکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم محدودیت تعداد برگه چک
- عدم امکان تغییر در برگه چک الکترونیکی
- صرفه‌جویی در مصرف کاغذ
- اطلاع رسانی از وضعیت نقل‌و‌انتقلات چک
- حذف مراحل زمان‌گیر مثل جابه‌جایی،دسته‌بندی و حسابداری چک‌ها
- کارمزد و هزینه عملیاتی پایین‌تر
- مدیریت ریسک بهتر
- سرعت بالای فرآیندهای صدور و پرداخت چک
- امکان آگاهی از گردش حساب و مدیریت موجودی حساب
- مطلع شدن صاحب چک بعد از پرداخت وجه
از آن‌جا که عملیات چک الکترونیکی نیازمند اینترنت است. در زمان‌هایی که سرعت اینترنت کند است یا قطع می‌شود در عملیات بانکی اختلال ایجاد می‌شود. همچنین در صورت ایجاد مشکل برای سرورهای بانک بهدلیل تعمیر یا خرابی، سرورها برای مدتی از دسترس خارج می‌شوند در این صورت امکان صدور و پرداخت به‌صورت آنلاین امکان‌پذیر نیست. بنابراین تنها عیبی که برای چک‌های الکترونیکی می‌توان عنوان کرد وابستگی آن به اینترنت است. امیدواریم این مطلب از پی فا برای شما مفید بوده باشد.
