بانک‌ها و موسسات مالی خدمات متنوعی به دارندگان حساب‌های بانکی ارائه می‌دهند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها، چک‌ها هستند. از چک‌های بانکی می‌توان برای اهداف مختلفی استفاده کرد. اما یکی از مهم‌ترین مزایا و قابلیت چک‌های بانکی این است که دزیدن و گم شدن آن‌ها بسیار سخت است. از همین روی آشنایی با کاربرد چک‌های بانکی و انواع آن‌ها به منظور افزایش امنیت در معاملات بزرگ، ضروری است و می‌تواند امنیت کار شما را تضمین کند. همچنین از طریق آشنایی با انواع خدمات تعریف شده برای چک‌ها، می‌توانید با توجه به نوع معامله‌ای که دارید بهترین گزینه را برای این کار انتخاب کنید. در این راهنما از پی فا قصد داریم به معرفی بیشتر انواع چک‌های بانکی و کاربرد آن‌ها بپردازیم، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
چک چیست؟
چک‌ها یکی از مهم‌ترین خدماتی هستند که توسط بانک‌ها و موسسات مالی به دارندگان حساب‌های بانکی ارائه می‌شوند. چک در واقع یک ابزار کتبی با تاریخ و امضای موثق و معتبر است که دستور پرداخت مبلغی معین و مشخص از حساب فرد را به بانک می‌دهد تا مبلغ مورد نظر به دارنده چک پرداخت شود. نهاد یا اشخاصی که دارندگان چک هستند و چک را می‌نویسند به عنوان صادر کننده یا پرداخت کننده چک و اشخاص و نهادی که چک به نام آن‌ها نوشته می‌شود، به عنوان گیرنده چک و دریافت کننده وجه شناخته می‌شود. در دنیای امروز اغلب از انواع چک‌های بانکی به عنوان یک روش امن برای انتقال پول به خصوص مبالغ بالا استفاده می‌شود. در صورتی‌که یک چک دزدیده و یا گم شود، هیچ شخص دیگری نمی‌تواند آن را نقد کند، چرا که تنها افرادی قادر به نقد چک هستند که چک به نام آن‌ها صادر شده باشد. چک‌های بانکی با توجه به کاربردی که دارند، دارای انواع مختلف هستند که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
چک عادی (صیاد)
این نوع چک‌ها از جمله رایج‌ترین چک‌های بانکی محسوب می‌شوند که همه دارندگان حساب‌های بانکی می‌توانند نسبت به تقاضای دریافت چک بانکی عادی اقدام نمایند. هنگامی که در یک معامله از چک‌های بانکی عادی استفاده می‌شود، در واقع به این معناست که شما اجازه برداشت وجه به نهاد یا شخص موردنظر از حسابتان را می‌دهید. به بیان ساده‌تر می‌توان گفت شخصی که چک را صادر می‌کند، یک بلغ مشخص را در وجه حامل یا گیرنده چک صادر می‌کند. گیرنده چک با مراجعه به یکی از شعب بانک صادر کننده چک می‌تواند آن را نقد کند. در صورتی‌که چک در وجه حامل صادر شده باشد، توسط هر شخصی که به بانک برده شود، قابل نقد شدن است. همچنین از آنجایی که ضمانت چک بانکی عادی، اعتبار شخص صادرکننده یا نویسنده چک می‌باشد، برای نقدشدن آن هیچ تضمینی وجود ندارد. این بدان معناست که اگر موجودی حساب جاری صادرکننده چک کافی نباشد، گیرنده چک یا شخص حامل نمی‌تواند چک را نقد کند.
چک تأیید شده
چک‌های تایید شده یکی دیگر از انواع چک‌های بانکی هستند که کمتر کسی با کاربرد آن‌ها آشناست. هنگامی که یک فرد چک تایید شده را صادر می‌کند، در واقع به بانک این اجازه را می‌دهد که مقدار مبلغ درج شده روی چک را در حساب او مسدود کند تا گیرنده چک، از نقد شدن چک خود در تاریخ درج شده روی برگه چک اطمینان حاصل کند. بانک‌ها و موسسات مالی برای تأیید این نوع از چک‌ها، مبلغ مانده موجود در حساب صادر کننده چک و مقدار مبلغ درج شده را بررسی می‌کنند. اگر این مبلغ در حساب شخص صادر کننده موجود باشد، بانک همان مقدار از مبلغ چک را مسدود می‌کند و نقدینگی آن را تضمین می‌کند. اما اگر موجودی و مانده حساب صادر کننده چک کمتر از مبلغ درج شده روی چک باشد، بانک چک را تایید نمی‌کند و در نتیجه شخص نیز امکان صادر کردن آن را ندارد.
چک تضمین شده (چک بانکی)
چک‌های تضمین شده از دیگر انواع چک‌های بانکی هستند که اغلب در سرمایه‌گذاری‌ها و معاملات کلان مورد استفاده قرار می‌گیرند. در واقع این چک‌ها به این دلیل عنوان تضمین شده را به خود اختصاص داده‌اند، که به درخواست مشتریان توسط بانک‌ها صادر می‌شود. در این نوع چک‌ها وجه آن بلافاصله از حساب صادر کننده کسر می‌شود و دارنده چک می‌تواند با مراجعه به هر یک از شعبه‌های بانک صادر کننده، آن را نقد کند. چک‌های تضمین شده در واقع به دو صورت هستند:
چک‌های تضمین شده عادی که بانک‌ها بلافاصله مبلغ چک را از حساب صادر کننده کسر می‌کنند و انتقال آن به حساب دارنده چک معمولاً ۲۴ ساعت زمان می‌برد.
نوع دیگر چک‌های تضمین شده، چک‌های تضمین شده رمزدار هستند که بلافاصله پس از صادر شدن چک، مبلغ آن به حساب بانکی گیرنده واریز می‌شود.
همه افرادی که دارای حساب بانکی جاری هستند، می‌توانند برای دریافت چک تضمین شده به یکی از شعب بانکی مراجعه کرده و اقدامات لازم برای دریافت آن را انجام دهند. به عنوان مثال، در معاملاتی همانند خرید خانه و یا ماشین و سرمایه گذاری‌های کلان که مبلغ بسیار زیادی بین خریدار و فروشنده مبادله می‌شود، به منظور امنیت بیشتر اغلب از چک‌های تضمین شده استفاده می‌شود. از جمله مهم‌ترین مزایای چک‌های تضمین شده در میان سایر انواع چک‌های بانکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پول شما امنیت بالایی دارد، بنابراین لازم نیست تا درباره برگشت چک به دلیل کمبود وجه در حساب نگران باشید.
- احتمال کلاهبرداری در چک‌های تضمین شده کمتر است؛ همانطور که گفتیم در چک‌های تضمین شده تنها شخص دارنده چک می‌تواند آن را نقد کند بنابراین احتمال تقلب و کلاهبرداری تا حد زیادی کاهش میابد.
- چک‌های تضمین شده همچنین غیرقابل توقیف و مسدود شدن هستند؛ این بدان معناست که اگر درخواست کننده صدور چک فوت کند، چک صادر شده بازهم قابل وصول است.
- چک‌های تضمین شده از ویژگی‌های امنیتی بسیار زیادی برخوردار هستند و احتمال جعل شدن را تا حد زیادی کاهش می‌دهند.
- از دیگر مزایای چک‌های تضمین شده می‌توان به امنیت و اعتبار بالای آن به هنگام معاملات پرسود و افزایش سرعت در انتقال وجه به حساب دارنده چک اشاره کرد.
- پول خود را در مدت زمان کمتری دریافت می‌کنید؛ توجه داشته باشید که برای نقد کردن این چک باید تا قبل از اتمام ساعت کاری، به بانک مراجعه کنید.
چک بین بانکی (رمز دار)
چک‌های بین بانکی یکی از معتبرترین چک‌های بانکی محسوب می‌شوند که اغلب از آن‌ها برای انجام معاملات بزرگ و کلان استفاده می‌شود. از چک‌های بین بانکی برای انتقال وجه از یک بانک به بانک دیگر استفاده می‌شود و نمی‌توان مبلغ چک را به صورت نقد دریافت کرد. به همین دلیل است که این نوع چک‌ها امنیت بسیار بالایی دارند و احتمال سرقت و سوء‌استفاده از آن‌ها تقریباً صفر است. صادر کردن چک بین بانکی یا رمز دار به برگه چک نیاز ندارد و همانند چک‌های تضمینی، صادر کننده این چک‌ها نیز خود بانک است. افرادی که متقاضی چک‌های بین بانکی هستند، باید چک را در وجه فرد گیرنده صادر کنند. برای این منظور باید شماره حساب و همچنین کد شعبه بانکی که فرد گیرنده چک در آن حساب جاری دارد بر روی چک درج شود. پس از طی این مراحل بانک مبلغ درج شده روی چک را در مدت زمان کوتاهی به حساب گیرنده انتقال می‌دهد. استفاده از چک‌های بین بانکی سرعت و امنیت تراکنش را برای افراد به ارمغان می‌آورد.
