اگر قصد دارید یک کسب‌وکار آنلاین را شروع کرده و راه اندازی کنید، قطع به یقین با بازارهای اشباع شده‌ای در حوزه‌های مختلف مواجه خواهید شد. برای مقابله با این محدودیت، از نیچ مارکتینگ (Niche Marketing) استفاده می‌شود. به وسیله نیچ مارکتینگ می‌توان برند و کسب‌وکار خود را از دیگر کسب‌وکارها جدا کرده و آن را به یک منبع قابل اعتماد از محصولات باکیفیت تبدیل کرد. ایجاد یک بازار خاص و قرار دادن محصول و خدمات خود به عنوان برند مورد علاقه برای یک مخاطب خاص، نه تنها اعتبار شما را نسبت به سایر رقبا تثبیت می‌کند، بلکه منجر به ایجاد کسب‌وکار متمرکزتری نیز می‌شود. نکته کلیدی این است که بازاری را شناسایی کنید که بتوانید بر آن مسلط شوید و مخاطبان قابل قبولی نیز داشته باشید. در ادامه این مطلب از پی فا، به معرفی و توضیح بازاریابی گوشه‌ای یا Niche Marketing پرداخته و مسائل پیرامون آن شرح داده می‌شود.
بازاریابی گوشه‌ای یا نیچ مارکتینگ چیست؟
افزایش تعداد فعالین در بازار، فرصت‌های بی‌پایانی را برای کسب‌وکارها، کارآفرینان و اینفلوئنسرها فراهم کرده است تا خود را به عنوان یک برند مورد علاقه مخاطبان خود معرفی کنند. با کنار گذاشتن جنبه مثبت این موضوع، این یک واقعیت است که به دلیل سطح بالای رقابت بین سازندگان، بازار نیز در حال اشباع است. از این رو، مفهومی تحت عنوان بازاریابی گوشه‌ای یا نیچ مارکتینگ مطرح می‌شود. یک بازار خاص، بخشی از یک بازار بزرگتر است که می‌تواند با نیازها، ترجیح‌ها یا هویت منحصربه‌فرد خود تعریف شود که آن را از بازار کلی متفاوت می‌کند. برای مثال، در بازار کفش‌های زنانه، بخش‌ها یا گوشه‌های مختلفی وجود دارد. مانند کفش‌های مخصوص زنان سایز بزرگ یا کفش‌هایی برای پرستاران. تقریباً هر بازاری را می‌توان بر اساس نیازها و ترجیحات خاص اجزای تشکیل دهنده آن پالایش یا تقسیم کرد.
برخی از رایج‌ترین روش‌ها برای تعریف یک گوشه بر اساس موارد زیر است:
- قیمت (لوکس، متوسط، تخفیف)
- جمعیت شناسی (جنسیت، سن، سطح درآمد، سطح تحصیلات)
- سطح کیفیت (ممتاز، دست ساز، مقرون به صرفه)
- روانشناسی (ارزش‌ها، علایق، نگرش‌ها)
- جغرافیا (ساکنان یک کشور، شهر یا حتی یک محله خاص)
انتخاب تمرکز بر یک جایگاه، یک تصمیم استراتژیک تجاری برای ارائه خدمات بهتر به یک پایگاه مشتری خاص نسبت به رقبایی است که بازار بزرگتر را هدف قرار می‌دهند. نیچ مارکتینگ با بازاریابی گوشه‌ای، به نوعی از برنامه و طرح برای بازاریابی هدفمند اشاره دارد که بر روی بخشی معین و تخصصی از بازار متمرکز است و به مخاطبان این حوزه، کالا و یا خدماتی را ارائه می‌دهد. در مفهوم ساده‌تر، نیچ مارکتنیگ نه به پوشش حوزه‌های مختلفی از کالا و خدمات، بلکه به گروه‌های کوچک‌تری از آن مربوط می‌شود. نیچ مارکتینگ بر روی بخش مشخصی از بازار متمرکز است که موفقیت در این زمینه مستلزم در نظر داشتن سه مؤلفه، تعیین مناسب‌ترین حوزه تخصصی (نیچ)، درک کردن نیازهای مخاطبان در این حوزه و فراهم کردن نیازهای مخاطبان است. به عبارت بهتر، در این شیوه بازاریابی تلاش برای مشخص کردن محدوده مشتریان بالقوه به صورت مشخصی است و معمولاً زیرمجموعه‌ای از یک بخش بزرگتر است. استراتژی و عملکرد اصلی نیچ مارکتینگ بر روی جذب قسمت ویژه‌ای از مخاطبان متمرکز است و این استراژی قسمت‌های محدودتری از خدمات کسب‌وکارها را مورد توجه قرار می‌دهد. در واقع استراتژی نیچ مارکتینگ بر مفاهیم جزئی که معمولاً مخاطبان خاصی به دنبال آن هستند، تاکید دارد. بازار نیچ مجموعه‌ای متمرکز از افراد یا مشاغلی است که می‌خواهند یک پیشنهاد خاص را ارائه یا خریداری کنند. وقتی شرکت شما محصولات و خدمات خاصی را به جای پیشنهادات متنوع ارائه می‌دهد، با صرفه‌جویی در پول و بهره‌وری بیشتر سود می‌برد.
- مصرف کنندگان آگاه: بر اساس نظرسنجی‌ها، از هر 10 مصرف‌کننده تقریباً 6 نفر مایل بودند عادت‌های خرید خود را برای کاهش اثرات زیست‌محیطی تغییر دهند. ظهور مصرف‌کننده آگاه، راه را برای تنوع‌های گیاهی، سازگار با محیط‌زیست و بدون مشکل هموار کرده است. اگر محصولی وجود داشته باشد که به طور مکرر توسط بازار انبوه خریداری شود، احتمالاً گروهی از مصرف‌کنندگان آگاه وجود دارند که جایگزین بهتری خواهند داشت. در گذشته، شرکت‌هایی که به دنبال جذب این بازار بودند ممکن بود بخشی از درآمد خود را به یک هدف اختصاص دهند، اما اکنون اکثر مصرف‌کنندگان به نحوه تهیه و تولید محصولات نیز اهمیت می‌دهند. برای مثال Bee’s Wrap، به دنبال جایگزینی پوشش پلاستیکی با گزینه های ساخته شده از موم است. این جایگزین طبیعی برای نگهداری مواد غذایی نه تنها سازگار با محیط زیست است، بلکه برای مصرف کنندگان نیز مقرون به صرفه تر است زیرا قابل استفاده مجدد می‌باشد.
- سلامتی و تندرستی: بازار جهانی سلامت و تندرستی در سال 2020 به ارزش 3.31 تریلیون دلار رسید. با شیوع ویروس کرونا که نگرانی‌ها در مورد سلامتی را افزایش داده است، مردم شروع به اهمیت دادن به این حوزه کردند. سلامتی و تندرستی به مراقبت از ذهن، بدن و روح شما اشاره دارد. برخی از زیرمجموعه های این بازار عبارتند از: مراقبت‌های شخصی، تغذیه، پیشگیری و داروهای جایگزین. برای نمونه، اگر یک محصول بدون گلوتن از فروشگاه مواد غذایی خریداری کرده‌اید، به بازار سلامت و تندرستی کمک کرده‌اید.
مزایای بازاریابی گوشه‌ای
چه در حال راه اندازی یک کسب و کار باشید و چه در حال توسعه آن، بازاریابی گوشه‌ای راهی موثر برای ایجاد موقعیت برتر برای برند شما است. در ادامه این بخش مزایای این شیوه بازاریابی که فعالین بازار از آن بهره مند می‌شوند، آورده شده است.
۱- استفاده موثر از منابع بازاریابی
با تمرکز بر یک مخاطب کوچک، می‌توانید از منابع خود برای یافتن مشتریانی که با محصول شما همسو هستند استفاده کنید. این افراد بیشترین نیاز را به محصول شما دارند و به احتمال زیاد به مخاطب دائمی شما تبدیل می‌شوند. بازاریابی گوشه‌ای همچنین به شما کمک می‌کند در بودجه بازاریابی و تبلیغات خود صرفه‌جویی کنید. شما می‌توانید به طور موثر هزینه کنید و انواع خاصی از مشتریان بالقوه را مورد هدف قرار دهید.
۲- ثبات اجتماعی بیشتر
همسو کردن محصولات یا خدمات خود با گروه کوچکی از مشتریان یک راه عالی برای تشویق بازاریابی دهان به دهان و دریافت نظرات مثبت است. این شکلی از اثبات اجتماعی قدرتمند است. توصیه‌ها می‌توانند کسب‌وکار شما را وارد بازاری بزرگتر و سودآورتر کنند. بازارهای انبوه اغلب از بازارهای خاص شکل می‌گیرند. بنابراین در حالی‌که امروز قدم‌های کوچکی بر‌میدارید، اهداف بزرگ‌تری را در نظر بگیرید و شروع به ساختن پایه‌ای کنید که به شما در موفقیت مقیاس بزرگ کمک می‌کند.
3- رقابت کمتر
فعالیت در یک بازار خاص به این معنی است که شما با رقابت کمتری روبرو خواهید شد. بسیاری از شرکت‌ها یا افراد دوست دارند به مشتریان زیادی خدمات رسانی کنند. با محدود کردن، محصول خاصی را ارائه می‌دهید که بسیاری از افراد را از لیست مشتریان شما حذف می‌کند. همچنین ممکن است مشتریان کمتری به دنبال محصول یا خدمات شما باشند. بنابراین باید وارد بازاری شوید که مخاطبان کافی دارد.
4- افزایش وفاداری به برند
بازاریابی گوشه‌ای به افراد و کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد وفاداری مخاطبان به برند را بهبود بخشند. تعامل با افراد کمتر به این معنی است که پرورش مشتریان بالقوه و ایجاد روابط باکیفیت آسان‌تر است. چرا که مخاطبان شما متوجه خواهند شد که حال و هوای آن‌ها را درک می‌کنید و شما را به عنوان یک شریک واقعی می‌بینند، نه فروشنده‌ای که فقط به پول آن‌ها علاقه دارد.
چرا بازاریابی گوشه‌ای مهم است؟
بازاریابی گوشه‌ای به شما کمک می‌کند بهتر تصمیم بگیرید و بر روی یک حوزه تخصصی خود تمرکز کنید تا بالاتر از رقبا قرار بگیرید. ممکن است در موقعیتی باشید که بتوانید محصولات و خدمات دیگری را با مخاطبان بیشتری ارائه دهید، اما تخصص در یک زمینه خاص می‌تواند کسب‌وکار شما را از دیگران متمایز کند. از این رو، با در نظر گرفتن تکنیک‌ها و استراتژی‌های بازاریابی خود، می‌توانید از این بازاریابی به بهترین نحو استفاده کنید. پنج نکته کلیدی که توجهات را به اهمیت بازاریابی گوشه‌ای جلب می‌کند عبارتند از:کاهش هزینه‌های بازاریابی، کاهش رقابت، افزایش نرخ سود، تامین اعتماد و اعتبار و عملیات بازاریابی پیشرفته.
چگونگی از نیچ مارکتینگ بهره‌مند شویم؟
1. به علایق و توانمندی‌های خود فکر کنید
آیا سرگرمی یا مهارتی وجود دارد که به آن علاقه دارید یا در آن خوب هستید؟ کمی وقت بگذارید تا در مورد حوزه‌های مورد علاقه خود به‌عنوان ایده‌های بالقوه فکر کنید.
چند سوال برای کمک به این موضوع عبارت هستند از:
به طور طبیعی از چه مهارت‌هایی برخوردار هستم؟
چگونه به حل مسئله نزدیک شوم؟
از یادگیری چه موضوعاتی لذت می‌برم؟
چگونه از گذراندن اوقات فراغت خود لذت ببرم؟
آیا دوستان، خانواده و همکاران در مورد موضوع خاصی از من راهنمایی می‌خواهند؟
نوشتن پاسخ‌های خود به این سوالات به شما کمک می‌کند تا نقاط قوت اصلی خود را شناسایی کنید. این به شما این امکان را می‌دهد تا بر روی یک ایده بازار خاص تمرکز داشته باشید.
2. مشکلات و نیازهای مشتریان خود را شناسایی کنید
اکنون که ایده‌های بازار هدف را در دست دارید، به مشکلاتی که بازار هدف خود با آن مواجه است فکر کنید. آیا علاقه یا توانمندی شما می‌تواند نیازهای مشتری شما را برآورده کند؟ آیا انگیزه خرید آن‌ها را می‌دانید؟
انجام تحقیقات در این زمینه به شما کمک می‌کند تا رفتارهای خرید و چالش‌های مشتریان را تعیین کنید. ابزارهای مختلفی برای کشف شخصیت مشتری شما وجود دارد. استفاده از آن‌ها به شما ایده بهتری در مورد اینکه چگونه کسب‌وکار شما می‌تواند برای بازار تخصصی شما ارزش ارائه کند به شما می‌دهد.
3. در مورد رقبای خود تحقیق کنید
پیش از اینکه وقت و انرژی خود را صرف توسعه یک کسب‌وکار جدید کنید، درباره رقبای بالقوه خود تحقیق کنید. شما ممکن است یک ایده محصول قابل اجرا داشته باشید، اما این سوال مطرح است که با چند کسب‌وکار دیگر رقابت خواهید کرد؟ اینجاست که ابزارهای تحقیق به کار می‌آیند.
4. جایگاه خود و سودآوری آن را مشخص کنید
اگر منابع و زمان خود را به یک کسب‌وکار جدید اختصاص می‌دهید، باید این توانایی را داشته باشد که سودآور شود. در اینجا چند مؤلفه وجود دارد که باید هنگام نهایی کردن جایگاه مورد نظر خود در نظر بگیرید:
کیفیت محصول: آیا محصول شما دست ساز، سازگار با محیط زیست یا ممتاز است؟
قیمت: آیا تعادل را در قیمت‌گذاری رعایت خواهید کرد؟
مکان مشتری: مخاطب هدف شما کجاست؟ آیا آن‌ها در کشور یا منطقه خاصی هستند؟
ارزش‌ها و علایق مشتری: آیا علاقه مندان به محیط زیست، مسافران یا دوستداران ورزش را نیز مورد هدف قرار می‌دهید؟
جمعیت شناسی مخاطبان: آیا محدوده سنی، تحصیلات و سطح درآمد و دیگر ویژگی‌های مخاطبان را مد نظر قرار می‌دهید؟
